Nội dung bài viết
1. Visa kỹ năng đặc định là gì?（特定機能)
2. So sánh visa kỹ năng đặc định 特定技能 loại 1 và loại 2.
3. Tiến độ tổ chức kì thi visa kỹ năng đặc định Nhật Bản
4. Sự khác nhau giữa visa đặc định và visa thực tập sinh Nhật Bản
5. Khả năng chuyển đổi từ visa thực tập sinh sang visa kỹ năng đặc định Nhật Bản
Để giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động ngày càng trầm trọng, ngày 8/12, Chính phủ Nhật đã chính thức thông qua 2 tư cách lao động dành riêng cho chương trình TTS Nhật Bản và bắt đầu có hiêụ lực vào tháng 4/2019 visa mới có tên gọi là visa kỹ năng đặc định (特定機能). So với visa lao động (技術・人文知識・国際業務) thực tập sinh hiện hành thì loại visa mới phạm vi ngành nghề được phép rộng hơn và các yêu cầu về bằng cấp, chuyên môn cũng được nới lỏng khá nhiều.
Visa kỹ năng đặc định 特定技能 được chia làm 2 loại là visa kỹ năng đặc định loại 1 (特定機能１号) và kỹ năng đặc định loại 2 ( 特定機能２号). Các ngành nghề được phép tiếp nhận cũng như điều kiện để xin và quyền lợi của 2 loại visa này cũng rất khác nhau.
>>> Đối với Visa kỹ năng đặc định loại 1 (特定技能１号)
- Xây dựng（建築業）
- Công nghiệp chế tạo tàu biển（造船・船用工業）
- Sửa chữa ô tô（自動車整備業）
- Công việc liên quan nghiệp vụ trong sân bay（空港業）
- Nghiệp vụ khách sạn（宿泊業）
- Chăm sóc người già (Hộ lý.介護)
- Vệ sinh tòa nhà(ビルクリーニング)
- Nông nghiệp（農業）
- Ngư Nghiệp（漁業）
- Chế biến thực phẩm（飲食料品製造業）
- Dịch vụ ăn uống, nhà hàng（外食業）
- Gia công nguyên liệu （素材産業）
- Gia công cơ khí（産業機械製造業）
- Cơ điện, điện tử（電子・電気機器関連産業)
- Điều kiện để được Visa Kỹ năng đặc định loại 1
Để đủ điều kiện có visa kỹ năng đặc định loại 1 người cầu ở lao động nước ngoài cần có những kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn trong một khoảng thời gian nhất định, giúp người lao động sau khi sang Nhật có thể làm được ngay một số công việc nhất định mà không cần phải đào tạo, tập huấn gì nhiều.
>>> Đối với Visa kỹ năng đặc định loại 2 (特定技能2号)
- Các ngành nghề được tiếp nhận
- Công nghiệp chế tạo tàu biển（造船・船用工業）
- Tiêu chuẩn tiếp nhận
Tuy phạm vi ngành nghề được tiếp nhận hạn chế hơn, nhưng visa kỹ năng đặc định loại 2 so với loại 1 sẽ có nhiều ưu đãi hơn, với nhiều chế độ như khá gần với visa lao động hiện hành.
Trên lý thuyết, thì sau khi kết thúc thời gian làm việc theo visa loại 1, nếu lao động nước ngoài thi đỗ kì thi được Bộ Pháp Vụ quy định thì có thể tiếp tục ở lại Nhật làm việc theo visa kỹ năng đặc định loại 2. Nhưng ngành nghề tại visa đặc định loại 2 khá hạn chế nên các đối tượng thuộc các ngành còn lại sau khi hết thời hạn visa kỹ năng đặc định lọa 1 phải về nước chứ không được ở lại Nhật nữa
Điểm khác biệt lớn nhất là thời hạn lưu trú tại Nhật. Thời hạn tối đa được ở lại Nhật Bản đối với lao động nước ngoài đi visa kỹ năng đặc định loại 1 là 5 năm, trong khi đó loại 2 người lao động sẽ được phép gia hạn không giới hạn số lần và hoàn toàn có thể xin vĩnh trú, ở lại Nhật lâu dài tới tuổi nghỉ hưu, và được phép đón gia đình sang Nhật để sống cùng.
Phạm vi được bảo lãnh gia đình thì gồm có vợ/chồng và con cái, còn không được phép đón bố mẹ hoặc anh chị em sang cùng.
| Visa đặc định loaị 1 | Visa đặc định loại 2 | |
| Đối tượng tham gia |
- Đủ 18 tuổi tính đến ngày 14/4/2019
|
Đã hoàn thành chương trình visa đặc định loại 1 |
| Điều kiện |
+ Phải vượt qua 1 kỳ thi kỹ năng do cơ quan bên Nhật tổ chức + Tiếng Nhật N4 trở lên |
Vượt qua kì thi đánh giá kỹ năng đặc biệt |
| Thời hạn visa | 5 năm | 5 năm, có thể gia hạn thêm |
| Ngành nghề | 14 ngành nghề | 2 ngành nghề |
| Đặc điểm |
+ Được trả lương ngang người Nhật cùng vị trí + Không được bảo lãnh |
+ Gia hạn được visa và hết 10 năm có thể lấy đươc VĨNH TRÚ + Bảo lãnh được vợ con sống lâu dài taị Nhật |
| Quy trình |
Bước 1: Thi lấy bằng nghề, bằng tiếng Nhật n4 Bước 2: Phỏng vấn ở công ty muốn làm Bước 3: Xin visa và đi làm |
Bước 1: Vượt qua kì thi đánh giá kỹ năng đặc biệt Bước 2: Phỏng vấn ở công ty muốn làm Bước 3: Xin visa và đi làm |
3. Tiến độ tổ chức kì thi visa kỹ năng đặc định Nhật Bản
Theo dự kiến, 3 ngành nghề là Dịch vụ lưu trú (宿泊業), Hộ lý (介護業), và Dịch vụ ăn uống (外食業) trong visa kỹ năng đặc định sẽ được tổ chức vào tháng 4 năm 2022, trogng khi đó các ngành chế tạo thực phẩm đồ uống (飲食料品製造業) sẽ được chính phủ Nhật tổ chức vào tháng 01/2023.
Đối với ngành Vệ sinh toà nhà sẽ được tổ chức vào sau mùa thu năm 2022, còn những ngành nghề còn lại dự kiến cũng sẽ được tổ chức cho đến trước tháng 4/2020. Đối với thực tập sinh kỹ năng số 2 sẽ được miễn không phải tham gia kỳ thi trên có thể làm thủ tục chuyển đổi sang visa kỹ năng đặc định.
Để được chuyển sang được visa kỹ năng đặc định số 2 thì người lao động sẽ phải trải qua 1 kỳ thi kỹ năng để đánh giá xem người lao động đã đạt đến trình độ kỹ năng thành thục chưa. Kỳ thi này dành cho 2 ngành nghề là Xây dựng và Chế tạo đóng tàu, được dự kiến tổ chức vào năm 2022.
- Mục đích của 2 loại hình visa
Mục đích chính của visa thực tập sinh kỹ năng là 国際貢献 (đóng góp cho quốc tế), theo đó, các TTS sẽ sang Nhật làm việc với mục đích là học hỏi các kĩ thuật tiên tiến của Nhật, sau đó đem về Việt Nam áp dụng để giúp phát triển nền kinh tế. Do đó, vốn bản chất không được coi là một hình thức tuyển lao động vì vậy các doanh nghiệp Nhật không thể kì vọng để giúp bổ sung cho sự thiếu hụt lao động của mình.
Tuy nhiên, trong thực tế, nếu nhìn vào thống kê của JITCO gần 66% các doanh nghiệp tiếp nhận tu nghiệp sinh nước ngoài là những công ty quy mô nhỏ nên trên thực tế, chế độ thực tập sinh Nhật Bản đang được sử dụng để giải quyết nhu cầu thiếu lao động nhiều hơn so với ý nghĩa ban đầu của chúng
Tham khảo bài viết: Thực tập sinh là gì? Vì sao XKLĐ Nhật Bản gọi là thực tập sinh kỹ năng
Ngược lại, visa kỹ năng đặc định 特定技能 có mục đích ban đầu hết sức rõ ràng, đó là giải quyết nhu cầu thiếu hụt lao động của Nhật Bản. Có nghĩa là nó không phải là chế độ VÌ NƯỚC BẠN nữa, mà là một chế độ VÌ NHẬT BẢN.
- Quốc tịch của lao động
Hiện nay chính phủ Nhật mới chỉ tiếp nhận thực tập sinh kỹ năng từ 15 nước có kí hiệp định với Nhật, bao gồm các nước dưới đây: Ấn Độ, Indonesia, Uzebekistan, Campuchia, Srilanka, Thái, Trung Quốc, Nepal, Bangladesh, Philipin, Peru, Myanmar, Mông Cổ, Lào và Việt Nam.
Trong khi đóvisa kỹ năng đặc định các công ty có thể tiếp nhận lao động từ bất cứ nước nào. Tuy nhiên, để có thể lấy được visa kỹ năng đặc định loại 1, thì lao động cần vượt qua kỳ thi sát hạch tay nghề và trình độ tiếng Nhật căn bản do cơ quan chính phủ Nhật Bản qui định. Hiện nay, kì thi này mới được lên kế hoạch tổ chức tại 8 nước là: Việt Nam, Trung Quốc, Indonesia, Thái, Myanmar, Campuchia và 1 nước nữa, do đó có lẽ chủ yếu lao động đến Nhật theo visa kỹ năng đặc định sẽ là từ 8 nước kể trên.
Đặc biệt việc xét duyệt visa mới này đối với lao động tới từ các nước có tỉ lệ bỏ trốn cao cũng sẽ nghiêm ngặt, chặt chẽ hơn. Theo số liệu được công bố của Bộ Tư Pháp,thì những nước đây có tỉ lệ lưu trú bất hợp pháp tại Nhật cao nhất gồm: Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái, Việt Nam, Philipin, Đài Loan, Indonesia, Malaysia, Singapore và Brazil.
- Các bên có liên quan
Bởi visa kỹ năng đặc định là visa lao động, do đó nên các bên liên quan chỉ bao gồm 2 bên là người lao động và công ty tiếp nhận có kí kết với nhau hợp đồng lao động. Để hỗ trợ cuộc sống của lao động nước ngoài, các công ty tiếp nhận có thể sử dụng dịch vụ hỗ trợ của các cơ quan hỗ trợ (登録支援機関) hoặc tự mình làm.
Trong khi đó, chế độ thực tập sinh kỹ năng lại rất phức tạp với số bên tham gia lên tới con số 5. Đa số là các nghiệp đoàn (事業協同組合) tại Nhật sẽ ký hợp đồng với công ty môi giới XKLĐ tại nước sở tại (相手国の送出機関), ngoài ra còn có sự tham gia của các công ty tiếp nhận tu nghiệp sinh và bản thân các bạn tu nghiệp sinh. Việc xin visa tu nghiệp sinh cũng do nghiệp đoàn làm.
Để có thể xét duyệt visa loại 1 chỉ cần lao động thoả mãn 2 điều kiện dưới đây thì dù có từng đi sang Nhật dưới dạng tu nghiệp sinh hay không cũng đều có thể sang lại Nhật dưới visa kỹ năng đặc định.
- Có khả năng tiếng Nhật ở mức hội thoại thông thường, đủ để sinh hoạt.
- Đỗ kì thi kiểm tra kiến thức, kinh nghiệm được quy định
Người lao động sau khi hoàn thành hợp đoàn có thể ở luôn lại Nhật để chuyển sang visa kỹ năng đặc định hay phải về Việt Nam rồi xin thì hiện tạichưa có văn bản hướng dẫn nào đề cập chi tiết. Tuy nhiên, nếu xét theo bản chất ban đầu của chương trình TTS Nhật Bản là đào tạo nhân lực để về đóng góp cho nước sở tại, thì việc chính phủ Nhật cho phép chuyển đổi trực tiếp từ visa tu nghiệp sang visa kỹ năng đặc định có lẽ sẽ hơi khó xảy ra.
MỘT SỐ CÂU HỎI VỀ CHƯƠNG TRÌNH KỸ NĂNG ĐẶC ĐỊNH 2020
>>> Không đóng bảo hiểm có xin được visa Kỹ năng đặc định không?
Trả lời: Không được. Vì khi nộp hồ sơ xin visa Kỹ năng đặc định có yêu cầu 1 loại giấy tờ có tên 国民健康保険料(税)納付証明書 (Giấy chứng nhận nộp tiền bảo hiểm sức khoẻ quốc dân). Vì vậy trước khi nộp hồ sơ cần hoàn thành nghĩa vụ đóng tiền bảo hiểm.
>>> Đối với bảo hiểm, em có thể xin trả từng đợt (分割払い), thanh toán một phần và nộp hồ sơ đổi sang visa Kỹ năng đặc định có được không ạ?
Trả lời: Không được. Bạn cần hoàn thành tất cả phần tiền bảo hiểm chưa đóng trước khi nộp hồ sơ đổi sang visa Kỹ năng đặc định.
>>> Du học sinh về nước có tham gia chương trình kỹ năng đặc định được không?
Trả lời: Được. Đối tượng tham gia chương trình kỹ năng đặc định Nhật Bản ngoài lao động chưa từng đến Nhật, visa này còn tiếp nhận cả TTS và du học sinh đã về nước.
>>> TTS 1 năm về nước tham gia chương trình Kỹ năng đặc định có được không ạ?
Trả lời: Được. Đối với các TTS tham gia đơn hàng 1 năm về nước vẫn có thể tham gia chương trình kỹ năng đặc định. Tuy nhiên bạn bắt buộc phải tham gia kì thi kỹ năng đặc định
>>> TTS về nước chưa thi chuyển giai đoạn có tham gia visa đặc định được không?
Trả lời: CÓ THỂ. Với TTS về nước nhưng vì 1 số lý do chưa thi chuyển giai đoạn HOÀN TOÀN CÓ THỂ xin visa đặc định với điều kiện bạn phải tham gia thi tay nghề như những lao động bình thường khác.
Đặc biệt trong thời gian sinh sống và làm việc tại Nhật bạn không vi phạm pháp luật Nhật Bản, cũng như không nợ cước điện thoại, thuế, bảo hiểm, nhà ở.... Và chỉ đăng kí 1 trong 14 ngành nghề được cấp phép xin visa kỹ năng đặc định Nhật Bản 2020
>>> Có dừng xét tư cách lưu trú không?
Không, vẫn bình thường
>>> Học sinh làm thêm bị về nước có đi thi Tokutei để quay lại được không ?
Vẫn có thể quay lại bình thường nếu đủ điều kiện về Tokutei. Tuy nhiên, khi xét hồ sơ thì Cục sẽ có xét về các vấn đề liên quan đến sinh viên đó.
>>> Tts có thể thi Tokutei trái ngành trong thời gian ở Nhật không ?!
Lúc mới ra thì do lo ngại thực tập sinh khi tham gia thi Tokutei sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch của thực tập sinh nên Nhật đã cấm không cho thi. Tuy nhiên, từ ngày 1 tháng 4 họ đã thay đổi quan điểm là vẫn cho thi nếu không ảnh hưởng đến chương trình thực tập sinh. Tuy nhiên các bạn cần hiểu rằng là thực tập sinh bắt buộc phải hoàn thành chương trình thực tập sinh thì mới được chuyển tư cách sang Tokutei (nếu đủ các điều kiện). Sẽ không có chuyện thực tập sinh thi Tokutei rồi được chuyển ngang sang visa Tokutei
>>> Em là du học sinh đang học trường chuyên môn (senmon). Hiện e đã kết hôn và vợ em là tu nghiệp sinh. Trường hợp như gia đình em thì vợ em có thể chuyển sang visa gia đình được không?
– Trường hợp em là du học sinh bảo lãnh thì vẫn đủ điều kiện bảo lãnh tuy nhiên tỉ lệ đậu rất thấp
- Nếu trường hợp em đã chuyển qua visa kĩ sư thì tỉ lệ đâu sẽ cao hơn. Tới thời điểm hiện tại thì công ty tôi chuyển visa thành công cho khách hàng là visa kĩ sư bảo lãnh rất nhiều và chưa trường hợp nào bị trượt.
>>> Em hiện là kỹ thuật viên được hơn 3 tháng tại Nhật. Bạn gái em mới sang Nhật làm thực tập sinh được khoảng 2 tháng. Nay em muốn kết hôn với bạn gái và muốn chuyển visa vợ từ thực tập sinh sang visa đoàn tụ gia đình để ở cùng với em.
Em tính cho bạn em làm 1 năm rồi chấm dứt hợp đồng xin về nước được không ạ? Em nên kết hôn ở Nhật hay ở Việt Nam thì tốt hơn ạ? Em nghe nói tu nghiệp về nước sau 1 năm mới bảo lãnh qua được đúng không ạ?
Việc vợ em xin về nước sớm nếu có lí do hợp lý và nói chuyện với nghiệp đoàn cùng xí nghiệp là không có vấn đề gì cả.
Trước hết em cần phải kết hôn với vợ em càng sớm càng tốt. Kết hôn tại Nhật hay Việt Nam đều được. Sau khi kết hôn nên chuyển chung địa chỉ
Tu nghiệp sinh cũng có nhiều trường hợp chúng tôi làm cho khách hàng về nước xong rồi đón qua ngay được, nhưng không phải trường hợp nào cũng được như vậy. Chúng tôi vẫn khuyên các bạn về nước sau 6 tháng-1 năm nên làm hồ sơ qua lại là hợp lý.
>>> Em là tu nghiệp sinh đã kết hôn với người Nhật. Em có thể đổi visa sang visa kết hôn với người Nhật luôn tại Nhật được không?
Bạn có thể ở tại Nhật để đổi qua visa phụ thuộc với chồng bạn được. Tuy nhiên, nếu như không có lí do đặc biệt thì việc đổi ngang qua sẽ gặp nhiều khó khăn, nhất là việc công ty tiếp nhận và nghiệp đoàn không đồng ý cho phép nghỉ làm.Tốt nhất bạn vẫn nên về Việt nam rồi bảo lãnh qua lại nhé.
>>> Em là tu nghiệp sinh về nước thì có thể quay lại Nhật với visa lao động được không? Và quy định về nước sau bao nhiêu lâu mới qua lại được ạ?
– Trong trường hợp em về Việt Nam và đi học cao đẳng, đại học sau đó lấy bằng tốt nghiệp, em hoàn toàn có thể quay lại Nhật làm việc nếu như có công ty tiếp nhận bên nhật vị trí phù hợp với bằng cấp của em. Và không có một quy định cụ thể về thời gian em về nước sau mới qua lại được. Thường là chúng tôi sẽ khuyên khách hàng sau 1 năm làm lại hồ sơ qua Nhật.
>>> Bằng tiếng Nhật Nattest có được chấp nhận khi xin visa kỹ năng đặc định không?
Hiện tại chương trình kỹ năng đặc đinh Tokutei chỉ chấp nhận bằng tiếng Nhật JLPT hoặc jft Basic. Đối với bằng tiếng Nhật Nattest sẽ không có hiệu lực khi xin visa đặc định Nhật Bản